Een Focustraject geeft vorm en structuur aan een gemeente-breed proces van bezinning en verandering. Een belangrijk uitgangspunt van de Focustrajecten is dat de bezinning op missionair gemeente-zijn op gang komt vanuit het hart van de gemeente, en plaatsvindt in breedte van de gemeente. Om die reden ligt de verantwoordelijkheid voor het traject primair bij de kerkenraad en niet alleen bij, bijvoorbeeld, een evangelisatie commissie. Wij hebben in de voorbereidingsfase met veel kerkenraden gesproken en wij hebben gemerkt dat de vragen die in de Focustrajecten centraal staan heel breed leven, juist ook onder ambtsdragers, en wij geloven dat juist in dit proces hun geestelijk leiderschap heel belangrijk is.

De IZB gaat voor de duur van twee jaar een samenwerkingsovereenkomst aan met de kerkenraad en faciliteert het Focustraject op drie manieren:

1. Het detacheren van een trajectbegeleider vanuit het IZB-Focusteam in de gemeente. Hoewel het traject primair en principieel onder de verantwoordelijkheid van de wijkgemeente valt, speelt deze trajectbegeleider van IZB-Focus een belangrijke rol. Zijn primaire taken zijn het begeleiden en ondersteunen van de kerkenraad, de predikant en andere relevante groepen binnen de gemeente en het geven van missionaire toerusting. Hij/zij zal voor een aantal uren per week worden gedetacheerd in de gemeente.
2. Het aanbieden van gespreksmateriaal dat de rode draad vormt van het Focustraject. Hiervoor ontwikkelen we materialen die geschikt zijn voor gesprekskringen, bezinningsmomenten in de kerkenraad, gemeenteavonden, cursussen etc. IZB-Focus schrijft dit materiaal, bij sommige onderwerpen laten we ons inspireren door onze partner: het London Institute for Contemporary Christianity (LICC), dat in Engeland al veel ervaring heeft opgedaan met vergelijkbare trajecten. Het materiaal wordt zowel in een HSV-versie als NBV aangeboden.
   Het Focustraject bestaat uit zes themablokken, die elk ongeveer drie maanden in beslag nemen. In de zomermaanden juli en augustus is er voor wat betreft de activiteiten een rustpauze en ook in de maand december, waarin het kerkelijk leven vooral ingekleurd wordt door advent en kerst.
3. Het organiseren van uitwisselingen tussen de deelnemende gemeenten.

Deze drie componenten maken een integrale benadering mogelijk waarbij heel de gemeente betrokken raakt. Het focustraject beoogt niet allerlei nieuwe activiteiten op te zetten, maar om bestaande activiteiten (kringwerk, catechese, kinderwerk, pastoraat, erediensten enz.) een nieuwe focus te geven. Het gaat ook niet in eerste instantie om nieuwe vormen en modellen, maar om een verandering van de cultuur in de gemeente. Uiteindelijk beogen de Focustrajecten een (hernieuwde) concentratie op Christus. Alleen aan Hem ontleent alle missionaire werk de kracht die nieuwe gelovigen toevoegt aan de gemeente. We zijn heel blij dat de GZB en de HGJB meedoen in de Focustrajecten. De GZB helpt om op creatieve en inspirerende manieren in het proces de stem van de wereldkerk te laten horen. Wat kunnen wij leren van de kerk in andere delen van de wereld? We willen zoeken naar vormen van echte uitwisseling met onze broeders en zusters in Christus elders in de wereld. De HGJB verzorgt de inhoud van alle kinder- en jeugdgesprekken over dezelfde thema’s als het materiaal voor volwassenen, zodat het mogelijk wordt dat ook zij actief meedoen aan het traject. Voor bepaalde thema’s, zoals ‘Geloof en werk’ is aanvullend materiaal ontwikkeld dat bijvoorbeeld gebruikt kan worden op een gemeenteavond of extra studiebijeenkomsten.

Deelname aan een IZB Focustraject vraagt een behoorlijke inzet van de gemeente en de kerkenraad. Het is belangrijk om het Focustraject zorgvuldig voor te bereiden. Om die reden is er een voortraject ontwikkeld.

Het doel van het voortraject is om:

• de kerkenraad te laten kennismaken met de werkwijze van IZB-Focus
• de kerkenraad te begeleiden naar besluitvorming over het focustraject
• een analyse te maken van de gemeente
• een trajectovereenkomst voor te bereiden en te ondertekenen waarin de detachering van een trajectbegeleider wordt geregeld.

Stap 1: Verkennend gesprek

Na een aanvraag komt IZB-Focus langs voor een gesprek met (een deel van de) de kerkenraad en evangelisatiecommissie. In dit gesprek geven we informatie over de werkwijze van Focus en maken we kennis met de gemeente.

Stap 2: Inhoudelijke gesprek met de kerkenraad

Na het verkennend gesprek volgt er een inhoudelijk gesprek met de gehele kerkenraad. Hier praten we met de kerkenraad door over de inhoud en de werkwijze van de Focustrajecten. Het is belangrijk om hier een hele avond voor te reserveren.

Stap 3: Gesprek met de predikant

De predikant heeft een cruciale rol in het Focustraject. Het is belangrijk dat de predikant van de gemeente hier volledig achter staan. Daarom gaat IZB-Focus met de predikant van de gemeente in gesprek.

Stap 4: FocusScan

De FocusScan is een onderzoek om de gemeente in korte tijd inzicht te geven in de missionaire mogelijkheden. De ervaring leert dat de scan een goed startpunt is om het gesprek over missionair zijn in de gemeente op gang te brengen. Daarnaast helpt het de IZB om de gemeente te analyseren. Hierdoor weten we waar we in de Focustrajecten extra aandacht aan moeten geven. De scan wordt online uitgevoerd en besproken tijdens een gemeenteavond. Dit levert uiteindelijk een rapportage op, die als input voor het vervolg van het traject gebruikt kan worden.

Stap 5: Bespreken uitslag FocusScan met kerkenraad en evangelisatiecommissie

Na de FocusScan wordt de uitslag hiervan besproken met de kerkenraad. Ook wordt het Focustraject verder uitgelegd en verdiept. Hierna besluit de kerkenraad om wel of niet mee te doen aan het Focustraject.

Stap 6: Ondertekenen overeenkomst

In deze fase wordt er een overeenkomst met de IZB getekend. Ook wordt er een trajectgroep van het Focustraject gevormd en start het proces in de gemeente.

Na de besluitvorming wordt het focustraject opgestart en met de gemeente gecommuniceerd. De opstartfase bestaat uit de volgende onderdelen:

Stap 1: Materiaal voor het startweekend

De IZB levert materiaal aan voor het startweekend van de gemeente. Zo kan bij de start van het nieuwe seizoen de gemeente kennismaken met de thematiek van IZB-Focus.

Stap 2: Focusdag

In oktober wordt er een Focusdag georganiseerd voor de kerkraden en trajectgroepen van de gemeenten die mee gaan doen in het Focustraject. Het doel van deze dag is om meer informatie over de inhoud van de Focusdagen te krijgen en om ervaringen uit te wisselen met andere gemeenten.

Stap 3: Kennismaking met trajectbegeleider

In deze fase maakt de trajectbegeleider kennis met de kerkenraad en de trajectgroep.

Stap 4: Plan van aanpak

Samen met de trajectgroep wordt een plan van aanpak gemaakt, op maat voor de betreffende gemeente.

Stap 5: Gemeenteavond over Focus

Op deze gemeenteavond wordt het Focustraject gepresenteerd aan de gemeenteleden en maakt de gemeente kennis met de werkwijze van IZB Focus.

Stap 6: Blok 0

In dit werkboek staan twee ‘gesprekken’ waarin kennis gemaakt kan worden met de manier waarop Focus wil helpen te ontdekken wat de Bijbel ons leert en hoe je met elkaar het gesprek aangaat.

Overzicht materiaal (thema’s)

Ieder blok van drie maanden heeft dezelfde structuur met vaste onderdelen: Bijbelstudie – Verhalen Delen – In beweging komen – Gebed. Ook zijn er weer de vergaderopeningen en gezinsmomenten. Het materiaal, dat per blok in een werkboek wordt aangeboden, kan worden gezien als een gereedschapskist, waaruit sommige onderdelen vaker en intensiever gebruikt zullen worden dan andere. Naast het werkboek is er voor de gespreksleider een handleiding. Deze is erg belangrijk voor een goede voorbereiding van de gesprekken. Er wordt uitleg gegeven bij de verschillende opdrachten en ook achtergrond informatie bij de Bijbelgedeelten.

Vijf Bijbelstudies rondom het thema, te gebruiken in Bijbelkringen, gespreksgroepen, oudermiddagen, op catechesatie, de jeugdvereniging, kindernevendienst, zondagschool of kinderclub, enz. Deze vormen de ‘harde kern’ van elk themablok. De studies beogen niet alleen verdieping maar ook praktische toepassing. Uitgangspunt is het zogenaamde ‘double listening’, waarbij wij enerzijds luisteren naar Gods woord, maar anderzijds ook naar wat er in de wereld om ons heen leeft.

Blok 1: Jezus ontmoeten [eerste jaar januari – maart (Kerst – Pasen)]

Een echte ontmoeting is kostbaar. Het kan beginnen met een vluchtig contact, of een oppervlakkig gesprek, maar mondt soms uit in een echte van hart tot hart, waarin wij onszelf laten kennen en waarin wij ook de ander leren kennen, kan ons leven veranderen. Tijdens het eerste blok van het Focustraject gaat het over de vraag: wat betekent het voor mensen om Jezus te ontmoeten, Hem te leren kennen? Daarbij denken we na over hoe dat is gegaan in ons eigen leven. Wie is Jezus voor ons? Hoe hebben wij Hem leren kennen? Wat maakt Hij voor verschil in ons leven? Maar dan ook: Hoe kunnen de mensen om ons heen Jezus ontmoeten? Wat is daarvoor nodig? Kunnen wij daarin een rol spelen? En we gaan ook zelf op zoek naar échte ontmoetingen met de mensen om ons heen.

Blok 2: Dichtbij Jezus leven eerste jaar [april – juni (Pasen – Pinksteren)]

Veel mensen spreken vooral over Jezus Christus in de voltooid verleden tijd. Natuurlijk begint het daar ook: met wat Hij voor ons volbracht heeft. Maar in het licht van Pasen mogen wij ook steeds meer leren denken en spreken over Jezus in de tegenwoordige tijd: Hij is bij ons. Dat heeft Hij zelf gezegd, juist toen Hij zijn discipelen de grote opdracht gaf om de wereld in te gaan en nieuwe discipelen te maken: Ik ben bij jullie, iedere dag tot aan de voltooiing van deze wereld (Matt.28:18-20). In de tijd tussen Pasen en Pinksteren denken we na over wat het betekent van dag tot dag met Jezus te leven en te luisteren naar zijn stem. Waarom is dat vaak zo moeilijk en laten we ons zo gemakkelijk leiden door de stemmen die vanuit de wereld om ons heen klinken? Hoe kunnen we dichtbij Jezus leven? En hoe maakt de Geest van God ons tot getuigen (Hand.1:8)? Dichtbij Jezus leven betekent ook dat we dichtbij de mensen willen leven die Hij liefheeft. Hoe geven we daar concreet handen en voeten aan?

Blok 3: Jezus in jouw wereld [eerste jaar september – november]

Na de zomer richten we de blik op onze eigen leef- en werkomgeving. Als christenen zijn we allemaal ‘geplant’ op een eigen plek

in de samenleving. Hoe zijn we daar herkenbaar als leerlingen en volgelingen van Jezus? Zijn we ambassadeurs van Hem? Hoe kunnen we een nieuwe verbinding vinden tussen kerk en werk, tussen zondag en maandag, tussen geloof en leven? We gaan in gesprek over concrete situaties in ons eigen dagelijks leven. En we spreken ook over vraag hoe wij ‘binnen’ in de kerk beter kunnen worden toegerust voor ons leven ‘buiten’ in de samenleving.

Blok 4: De gemeente van Jezus [tweede jaar, januari – maart (Kerst – Pasen)]

In dit vierde blok gaat het over de kerk als een missionaire gemeenschap. In het Nieuwe Testament richt het onderwijs van de apostelen zich zelden tot individuele christenen, maar bijna altijd tot de gemeente, tot de kerk. De missionaire opdracht is aan ons sámen gegeven. Soms gaan we helemaal op in het ‘kerkelijk leven’ en zijn we erg naar binnen gericht. Wat betekent het om als een open gemeenschap de liefde van Christus in deze wereld zichtbaar te maken? Hoe geven we handen en voeten aan ons geloof? Hoe kan de kerk gastvrij, dienend, getuigend en zegenend in haar omgeving aanwezig zijn en in Jezus´ naam verschil maken?

Blok 5: De missie van Jezus [tweede jaar, april – juni (Pasen – Pinksteren)]

Wanneer Jezus zijn discipelen ontmoet na de opstanding, zegt Hij tegen hen: Vrede zij u, zoals de Vader Mij gezonden heeft, zend ik ook u.” (Joh. 20:21) Jezus had een missie en Hij geeft die missie door aan zijn gemeente. Hij zendt ons uit, de wereld in, te beginnen dichtbij huis en tot aan de einden der aarde. In zekere zin is iedere christen een zendeling in zijn eigen omgeving. Maar wat betekenen dan de woorden: “… zoals de Vader mij gezonden heeft.”? Hoe kunnen wij het voorbeeld van Jezus volgen die bereid was om te dienen, om de minste te worden en om zichzelf volledig te geven?

Blok 6: Vrucht dragen [tweede jaar, september – november]

Jezus belooft aan zijn leerlingen dat zij in verbondenheid met Hem (als ranken in de wijnstok) veel vrucht zullen dragen. Hoe kan Christus door ons heen werken? Wat betekent dit vrucht dragen in ons dagelijks leven van werk, gezin, school, straat en samenleving? Wat is daarvoor nodig? Welke concrete dingen zouden wij kunnen doen? Eigenlijk keren wij in dit laatste blok terug naar het begin, en wij zoeken naar de vrucht van het dichtbij Jezus leven.