De IZB is begonnen met het ontwikkelen van podwalks, wandelingen die uitnodigen om in gesprek te gaan over de betekenis van het leven en van geloof en ondertussen de omgeving te verkennen. Een van de mooiste podwalks voert door het Friese Dokkum. Een gesprek met de maker, stadsgids Pieter Sijtsma.
Hoe was het om deze podwalk te maken voor de IZB?
‘Dat was een bijzondere ontdekkingstocht, vooral omdat mij gevraagd werd om verbindingen te leggen met Bijbelse onderwerpen. Bij het Waaggebouw kwam ik op de Bijbeltekst ‘een bedrieglijke weegschaal is de Here een gruwel’. Dat vind ik een mooie les: jemoeteerlijk door het leven gaan. Ik vond het voor mezelf een openbaring om op die manier door mijn stad te lopen. Bij het beeld van Bonifatius moest ik denken aan Paulus die gewenkt werd van de overzijde: kom over en help ons.
In de 17de eeuw had Dokkum, naast de grote hervormde kerk en de rooms-katholieke kerk, vier remonstrantse kerkjes en één doopsgezinde kerk. Die remonstrantse kerkjes waren meestal huiskamerkerkjes. Op een gegeven moment hebben de leden van die kerken elkaar in het geloof gevonden en zijn als één kerk verder gegaan. Ik vind het mooi om bij standswandelingen te vertellen dat die mensen elkaar opzochten. Ook tegenwoordig gaan kerkelijke gemeenschappen weleens uit elkaar, maar op deze plek is dat toen anders gegaan.’
Eén van de bijzondere plekken in Dokkum is de moerbeiboom die naast de voormalige Nederlands Hervormde kerk staat, in de gedachtenistuin.
‘Ik weet niet helemaal zeker hoe de boom hier terecht is gekomen. Maar uit de meest betrouwbare informatie heeft de toenmalige eigenaar van deze grond een zaadje meegenomen of gekregen uit het Midden-Oosten. De boom is nu bijna driehonderd jaar oud.
Ik ben nu acht jaar stadsgids en bij stadswandelingen vertel ik regelmatig dat er in de Bijbel, in psalm 84, gesproken wordt over ‘een dal vol moerbeibomen’, en bij een kerkelijk publiek voeg ik daar soms het beeld aan toe van een geloof ‘als een mosterdzaad’. De vruchten van deze boom worden onder anderen gebruikt door het nabij gelegen restaurant en verwerkt in een aantal gerechten. Enkele tientallen jaren geleden was het nog gebruikelijk dat de burgemeester op de eerste dinsdag van de maand september aan de bode van het stadhuis opdracht gaf een aantal moerbeien te plukken voor bij de slagroom op een gebakje voor de vergadering van het College van Burgemeester en Wethouders. Maar of dat nu nog gebeurt? Dat weet ik niet precies!’
Wat hoopt u dat mensen ervaren?
‘In de podwalk heb ik lang niet alles van Dokkum kunnen laten zien. Daarvoor zijn er in de binnenstad te veel bijzondere plekken. Ik hoop dat de deelnemers nog eens terugkomen, want er valt veel meer te vertellen. Ik hoop ook wel dat ze iets van de schoonheid van Dokkum ervaren, door via de ogen van een stadsgids naar de stad te kijken. En ergens hoop ik ook dat ze in hun eigen omgeving iets meer gaan ervaren van het geloof, al is het maar in de natuur. Dat ze bijvoorbeeld aan het water zitten en iets ervaren van de rust van Gods schepping.’
De route voert ook langs de Bonifatiuskapel. Wat is daar te zien?
‘De kapel ligt een park, een beetje buiten het centrum van Dokkum, maar als je wilt, brengt de route je daar ook naar toe. Deze rooms-katholieke bedevaartskapel is in de jaren dertig van de vorige eeuw gebouwd in de vorm van een Romeins amfitheater en biedt plaats aan ca. 1.500 personen. Bovenaan, langs de zitplaatsen, bevindt zich een processiegang waarlangs de geschiedenis van Bonifatius wordt weergegeven.
Ieder jaar met Pinksteren vindt daar een oecumenische kerkdienst plaats. Dan zijn bijna alle kerken gesloten en komt men daar samen, van baptist tot protestant en rooms-katholiek. Er worden ook wel concerten en openluchtvoorstellingen gehouden. In het park zelf staan veertien kruiswegstaties.’
Welk punt van Dokkum spreekt uzelf het meest aan?
‘Dan denk ik toch aan de Bonte Brug (zie de foto boven, red.). Daarop kun je naar alle richtingen kijken. In gedachten zie je de Elfstedentochtschaatsers naar het keerpunt komen. Een keer om de twee jaar tijdens de jaarlijkse Admiraliteitsdagen is hier een groot podium op het water van het Kleindiep, waar gedurende drie dagen verschillende concerten worden gegeven voor zowel senioren als jongeren. Op zondagochtend is er dan ook altijd een kerkdienst op het water. Rondom het Kleindiep zitten dan zo’n 1.500 mensen. Dat is een mooi moment. Er gaat altijd een lokale voorganger voor met muzikale medewerking van een muziekkorps of gospelkoor. De in christelijke kring bekende zanggroepen Sela en Lev hebben ook wel medewerking verleend. Het is dus niet alleen een feest van de wereld, maar ook de kerk wordt erbij betrokken. Dat is iedere keer weer bijzonder. In Dokkum is dus ruimte om het geloof te beleven, ook in het openbaar. Misschien is dat ook een vrucht van het werk van Bonifatius. Wie zal het zeggen. Het is niet toevallig dat een aantal jaren geleden het thema van de kerkdienst was: het Keerpunt in je leven.’
Wat is er op deze plek nog meer te zien?
‘Als je naar het oosten kijkt, zie je in de verte dus het Keerpunt en ook het stadhuis. Kijk je dan verder om je heen, dan kom je iets te weten over de handel in vroeger tijden. De Turfmarkt wijst op de brandstof, bij de Suupmarkt werd karnemelk verhandeld en de Vleesmarkt laat iets zien van de handel in vleesproducten. De plek herinnert ook aan recentere geschiedenis. In het laatste oorlogsjaar kwamen op deze plek per boot veel vluchtelingen uit Arnhem en omgeving en evacuees uit de grote steden aan: meer dan vierduizend personen, die allemaal in Dokkum en wijde omgeving een plekje kregen. Wie denkt er bij zo’n gebeurtenis niet aan de opdracht van Jezus: vergeet de herbergzaamheid niet? Dokkum is dus een bijzondere plek waar de geschiedenis tot leven komt.’
Tekst: Nels Fahner
Meer weten over de wandelingen in Dokkum, Amsterdam, Ouddorp en andere plaatsen? Kijk op podwalks.izb.nl. Lees hier meer over het waarom van dit nieuwe initiatief van de IZB.