In dit nummer: 'Gewoon een goed woord zeggen over de Here God', boek/podcastproject 'Moderne Profeten', het najaarsprogramma van Areopagus, twee voordrachten uit het het boek, de intredepreek van Dick Wolters en meer.

Als 17-jarige jongen las collega Thejon Bos een zin van Van Ruler. Hij schreef dat we ‘tenslotte het geloof ook moeten afleren’. Het is een zin uit een meditatie over Psalm 4. Geloven is niet vooral krampachtig en op discipline altijd maar blijven volhouden, als een soort grimmige mentale acte waarin alles aankomt op jouw ‘geloofskracht’. Geloven is tenslotte ook ‘gaan slapen’, zegt Van Ruler, en de dingen overgeven aan God. En dus ook jezelf overgeven aan God. Die zin ontregelde en fascineerde Thejon Bos. Zat in die zin ook een belofte dat je voorbij je gedraal en getob kunt komen? Intrigerend toch, dat je een zin twintig jaar geleden leest, en dat iets in je geest zo’n zin registreert, en dat die zin vervolgens een levenlang mee kan gaan.

Na predikantschap in Twijzelerheide en Waddinxveen, is Thejon Bos deze zomer bevestigd als missionair predikant in Den Haag (Bethlehemkerk). Samen met Koos van Noppen sprak ik met hem over hoe hij predikant was in een dorp en hoe hij dat is in de stad. Is daar verschil in of is dat in essentie hetzelfde? We hadden het over vruchtbare en onvruchtbare druk op prediking en hoe het lukt om tot de eenvoud te komen in prediking en in de voorbereiding daar op.

We hadden een schitterende morgen, waarin we alle drie de glans voelde die over het predikantschap kan liggen, maar ook de grimmigheid, en het voortdurende gevecht daartussen. Door de verhalen en de anekdotes van Thejon, besefte ik me ook opnieuw de kracht van senior-collega’s die je met een zinnetje (Zoutendijk) of met een sigaar (Van Asselt), moed en richting geven. Lees eens die inspirerende illustraties uit het concrete predikantenleven. Bijvoorbeeld over iemand die met zijn complexe verhaal naar je toe durft te komen, omdat hij door je preken heeft gemerkt: ‘die op de kansel staat is er net zo één als ik’.  

Het interview zal in aangepaste versie ook in het Nederlands Dagblad verschijnen. We wensen deze impressies over hoe predikantschap kan zijn immers veel lezers toe. Zodat de gein/genade, de kracht en de waardigheid van dominee-zijn breed gevoeld wordt. Het gaat niet om fratsen en franje in predikantschap, om angstig zoeken naar relevantie of aandacht. Het is eerder waken bij Gods genade, menselijkheid en werkelijk contact. Hierbij de uitgebreide versie van het interview.

Over realisme gesproken. Een zin van Dorothy Day: ‘Hoe vermoeiend is mijn bidden. Mijn geest dwaalt als een malloot, praat, ruziet, argumenteert, ploetert. Als het op een dag lukt om 15 minuten eerlijk tot God te spreken, heb ik een goede dag’.

De zin komt uit een podcastproject dat in oktober gelanceerd wordt (in het Eerst dit-netwerk). Ik heb 8 portretten geschreven van ‘Moderne Profeten’: Tijdgenoten die door hun leven, hun denken en hun geloof kunnen inspireren. Het project heeft een catechetische kant: Laten we eens wat fierder zijn over onze recente christelijke traditie, en laten we de verhalen vooral blijven vertellen over hoe geloof tijdgenoten inspireert tot lef en menselijkheid en overgave aan God. En naast het catechetische is er het profetische. Luister eens naar hoe deze christenen in hun tijd stonden, solidair en alert. Of: Waakzaam en nuchter. Wat roept het op in jouw context, als pleegmoeder, op de school waar je werkt, in jouw bedrijf en de keuzes die jullie moeten maken. Naast de podcasts, verschijnt ook een boek met meer achtergrondinformatie over die 8 personen (o.a. Dorothy Day, Jacques Ellul, Tiny Muskens, Christian de Chergé, Desmond Tutu, Angela Merkel). Het boek is ook goed te gebruiken voor gesprekskringen of voor catechisatie. Een hoofdstuk lezen, de podcast ter voorbereiding luisteren en daarna met elkaar praten over hoe wij in onze tijd solidair en alert kunnen zijn.

Ons najaarsprogramma zit vol.

Tjerk de Reus en Hanneke Ouwerkerk beginnen in oktober met veel collega’s Jack van Marilynne Robinson te lezen. Het gaat over verlossing en verlorenheid, over rafelige levens en grootse Godsmomenten daarin. Heil en onheil zijn werkelijkheden, zo beseffen we ons bij Areopagus steeds scherper, die je amper discursief kunt vastleggen. Ze vragen een narratieve benadering (een film, een boek, verhalen uit concrete mensenlevens). We lezen dus Jack en daarna gaan de collega’s een preek schrijven over verlossing en verlorenheid, en we bespreken die preken samen.

Collega Leo de Wit heeft een groep jongere collega’s verzameld, en met elkaar trekken we ons in november twee dagen terug voor een preektraining, met als thematiek: Het goede leven coram Deo. Heerlijke dagen zijn dat. Samen theologiseren, maar ook wandelen en eens wat delen over de gemeente en over jezelf. En ondertussen aan een preek werken en van elkaar leren. Als er andere collega’s zijn die eens met een grotere groep samen een preektraining willen volgen, mail me gerust, dat faciliteren we graag.

Wim Dekker leidt in het najaar twee groepen van collega’s die Jezus van Henk Bakker bespreken. Eén tafel is vol (Nijkerk), maar in de LeesTafel die in Den Ham gehouden wordt zijn nog enkele plekken beschikbaar: Over Studiekring 'Geïnspireerd spreken over Jezus' - Noord-Oost Nederland - IZB

In de luwte, maar met vreugde en vrucht, leidt Paul Visser ondertussen vier regionale tafels, waar predikanten elkaar maandelijks treffen en oefenen in existentieel bijbellezen. Het was een innovatieve route, maar het werkt en het smaakt naar meer. Vertrouwen in elkaar krijgen, eerlijkheid en liefde voor de kerk, en dan oefenen en oefenen: laat deze tekst door je heen gaan, wat gebeurt er, hoe krijg je dat gebeuren in taal en hoe communiceer je erover? Het blijkt een stimulans voor collega’s om je preekvoorbereiding structureel een verdieping te geven. De tafels zijn nu aan de gang, komende tijd evalueren we hoe dit aanbod te continueren en misschien uit te breiden.

Het komende najaar hoop ik ook ons Areopagus-boek af te maken. We leggen dan een boek aan je voor over ‘prediking voor tijdgenoten’. Kun je zo preken dat de bijbelverhalen binnen komen, en dat wij binnen in de bijbelverhalen komen? Kun je het relateren aan levensthema’s in jouw context?

Eind augustus hadden we een gebedsavond voor het nieuwe seizoen, in de Sint Joriskerk in Amersfoort, en daar heb ik iets gedeeld over het boek. Bij deze kun je het nog eens nalezen. Ook de index van het boek kun je hier vinden. Ik schrijf het boek voor collega’s, maar eerlijk gezegd heb ik ook voortdurend andere meelezers op het oog. Allerlei soorten mensen die ik in de kerk tegenkom, (in kerkenraden, op verjaardagen, onder studenten, of na een lezing), die graag over prediking meedenken, die het aan het hart gaat. We zoeken naar manieren om het boek ook op hun nachtkastje te krijgen (of kerkenraadstafel, of studiekring). Daar hoop ik een volgende keer meer over te schrijven.

Tijdens de genoemde bijeenkomst in de Sint-Joriskerk, ter gelegenheid van de start van het nieuwe seizoen, sprak Paul Visser naar aanleiding van Filippenzen 2, waarover we ook zongen: ‘Laat die gezindheid bij u wezen / die ook bij Christus Jezus was / die zich niet schaamde mens te wezen / maar kind aan huis op aarde was’ (André Troost, Zingende gezegend, lied 88).

Lees de bijdrage van Paul Visser. 

IZB-collega Dick Wolters nam een beroep aan als pionier-predikant in Amsterdam. In onze serie ‘Eerste en Laatste Woorden’, (over intredepreken en afscheidspreken), stelde hij zijn intredepreek beschikbaar. Het gaat over dijkdoorbraken, over het water door de grachten laten stromen, over nadenken en organiseren tegelijkertijd opletten op verrassende wendingen. Bij deze zijn preek. En wat toelichtende woorden. 

Voor In de Waagschaal schreef ik een recensie over een prekenbundel van Wessel ten Boom. Boeiend hoe theologie, tijd- en taalgevoel, stilering en temperament in deze preken doorklinken.

Op 5 oktober organiseert het Cornelis Graafland Centrum een publiekslezing. Prof. Gerrit Immink spreekt over ‘Vrees en vertrouwen: de gereformeerde eredienst in coronatijd’ (Cornelis Graafland Centrum).

Collega Klaas van Meijeren, missionair-trajectbegeleider bij IZB-Focus, is als geregistreerd pastoraal supervisor. In die hoedanigheid kun je hem ook in de arm nemen voor individuele supervisietrajecten. Aanbevolen! In de bijlage een korte impressie van een predikant die een tijdje met hem optrok.

Afgelopen zomer moest ik door omstandigheden een paar keer heen en weer naar Duitsland. Die reizen werden draaglijk doordat ik naar een schitterende podcast kon luisteren: Rise and Fall of Mars Hill. Niet alleen audiotechnisch knap gemaakt, maar ook een mooie vorm van theologische journalistiek. Het gaat over Mark Driscoll, die eind jaren ’90 een gemeente startte in Seattle: Mars Hill. Het gaat over nieuwe plekken, in zekere zin pioniersplekken, over innovatie en onvrede over bestaande vormen, over geloof, talent en inspiratie, maar ook over roem, hoogmoed en geen tegenspraak kunnen dulden, over veel te snelle groei en accidents waiting to happen, over masculiniteit en agressie, over post-evangelicalisme. Ik vond het leerzaam om naar te luisteren, en het zet ook aan het denken: over leiderschap, pioniersplekken, succes en traditie. Iemand zou er eens een stuk over moeten schrijven. De podcast is gemaakt door Christianity Today: The Rise and Fall of Mars Hill | Podcasts | Christianity Today

Interessant is ook het nieuwe boek van Stephan Sanders: Godschaamte. Voor een deel een dagboek, ook over geloven zonder kerkgang ten tijde van corona (gelukkig, iemand als Stephan Sanders durft te zeggen dat dat eigenlijk gewoon niet gaat). In het tweede deel van het boek is er ook een beschouwing over elk artikel uit het credo, waarover hij eerder een prachtige serie publiceerde in Trouw.

Elke maand schrijf ik je graag enkele losse flarden over waar ik me als programmaleider van Areopagus mee bezighoudt en wat we organiseren. Een platform ook om elkaar te inspireren, met literatuur-, film- en podcasttips, met suggesties over theologie, commentaren, Neu-erscheinungen, homiletiek en cultuur. Hopelijk allemaal ten dienste van de preek van komende zondag. Een platform, ook om je te attenderen op studiedagen, bijeenkomsten en cursussen. Het is een maandelijks AreopagusMagazine, maar dan korter. Heb je zelf een lees-, kijk- of luistertip, deel het via mij met andere collega’s (cma.vanekris@izb.nl).